Życie w oczekiwaniu na powrót Chrystusa powinno być pełne czujności, ale i życiem nadziei i optymizmu. Przez zachętę do trzeźwości i moralnej gotowości, apostoł Paweł przypomina nam o Bożej obietnicy zbawienia i potrzebie kochania. W tej podróży nie jesteśmy sami – mamy wsparcie i pocieszenie naszej wspólnoty.
W tym tygodniu skupiamy się na temacie przygotowania na długo oczekiwany ratunek od Pana. Psalm 123, przez swe wezwanie do uwielbienia, ukazuje obraz pokornego wznoszenia oczu ku niebu, psalmista prosi o miłosierdzie i wyzwolenie spod jarzma arogancji. W lekcji z Księgi Sędziów ze Starego Testamentu, poznajemy opowieść o Deborze, która przekazuje Boży rozkaz Barakowi, synowi Abinoama. Jest to Boża odpowiedź na błagania uwięzionych Izraelitów. Z kolei list Pawła do Tesaloniczan zawiera praktyczne wskazówki dotyczące przygotowania się na powrót Pana, akcentując znaczenie życia w wierze, miłości i nadziei. Czytanie z Ewangelii według Mateusza przedstawia przypowieść Jezusa o talentach, która podkreśla znaczenie wierności i odpowiedzialności w oczekiwaniu na powrót Pana. Wszystkie te teksty wspólnie nakreślają obraz oczekiwania i przygotowania na Boże działanie, podkreślając, że nasze życie powinno być ciągłym przygotowaniem na ostateczne spotkanie z Panem.
Dzisiaj mamy okazję przyjrzeć się tematowi często pomijanemu w wielu kościołach - powrotowi Jezusa Chrystusa. Jest to część eschatologii, czyli nauki o "ostatnich rzeczach". Historia kościoła pokazuje, że ten wątek był często nadużywany i źle interpretowany, co może tłumaczyć jego pomijanie. Dyskusja o "czasach ostatecznych" i powrocie Chrystusa, często skupia się na dwóch błędnych podejściach.
Pierwsze z nich dotyczy nadmiernej koncentracji na szczegółach powrotu Chrystusa, z pominięciem jego głównego przekazu. Oddzielenie powrotu od osobowości Chrystusa prowadzi do niepełnego zrozumienia Boga i Jego zamiarów wobec nas. Skutkuje to przedstawieniem powrotu Jezusa w sposób straszny i ponury, co jest sprzeczne z biblijnym przesłaniem, który ma nas zachęcać i to właśnie ukaże dzisiejszy tekst.
Drugie błędne podejście polega na całkowitym unikaniu tematu. Jest to podejście, które często dominuje. Na nasze szczęście, dzisiejszy tekst lekcjonarza skłania nas do zmierzenia się z tym zaniedbanym i źle pojmowanym zagadnieniem. Staramy się unikać przyjętych wcześniej założeń na temat powrotu Chrystusa, skupiając się na tym, co mówi na ten temat apostoł Paweł, zwłaszcza w swoich listach do Tesaloniczan. Pokazuje to, że właściwe rozumienie powrotu Jezusa, "czasów ostatecznych" i eschatologii jako całości, wymaga skasowania obu wspomnianych błędów, skoncentrowania się na istocie osoby Jezusa oraz na tym, co uczynił i co ostatecznie uczyni dla nas po swoim powrocie. Taka perspektywa przynosi prawdziwą zachętę.
Otwórzmy nasze Biblie:
1 Nie potrzeba wam, bracia, pisać o czasach i chwilach. 2 Sami bowiem dokładnie wiecie, że dzień Pański przyjdzie tak, jak złodziej w nocy. 3 Kiedy bowiem będą mówić: «Pokój i bezpieczeństwo» - tak niespodzianie przyjdzie na nich zagłada, jak bóle na brzemienną, i nie ujdą. 4 Ale wy, bracia, nie jesteście w ciemnościach, aby ów dzień miał was zaskoczyć jak złodziej. 5 Wszyscy wy bowiem jesteście synami światłości i synami dnia. Nie jesteśmy synami nocy ani ciemności. 6 Nie śpijmy przeto jak inni, ale czuwajmy i bądźmy trzeźwi! 7 Ci, którzy śpią, w nocy śpią, a którzy się upijają, w nocy są pijani. 8 My zaś, którzy do dnia należymy, bądźmy trzeźwi, odziani w pancerz wiary i miłości oraz hełm nadziei zbawienia. 9 Ponieważ nie przeznaczył nas Bóg, abyśmy zasłużyli na gniew, ale na osiągnięcie zbawienia przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, 10 który za nas umarł, abyśmy, czy żywi, czy umarli, razem z Nim żyli. 11 Dlatego zachęcajcie się wzajemnie i budujcie jedni drugich, jak to zresztą czynicie.
1 List do Tesaloniczan został napisany około 50-52 n.e., co czyni go jednym z najstarszych zapisanych świadectw chrześcijaństwa. List ten, pełen osobistego tonu i bezpośrednich odniesień, odzwierciedla Pawłową troskę o nowo powstałą wspólnotę.
Tesalonika, znana obecnie jako Saloniki, była ważnym miastem w czasach rzymskich, położonym przy strategicznej drodze zwanej Via Egnatia. Jako prężne centrum handlu i miejsce spotkań różnych kultur, Tesalonika stanowiła idealne środowisko dla krzewienia i utrwalania nowych idei, w tym chrześcijaństwa.
Paweł, podróżując po terenie Macedonii, dotarł do Tesaloniki około roku 49-50 n.e. Podczas swojego pobytu, zgodnie z Dziejami Apostolskimi, założył tam wspólnotę chrześcijańską, głównie wśród pogan. Jego działalność napotkała opór ze strony niektórych żydowskich mieszkańców miasta, co doprowadziło do konfliktów i ostatecznie zmusiło Pawła do opuszczenia miasta. Wspólnota chrześcijańska w Tesalonice była zróżnicowana pod względem społecznym i ekonomicznym, składając się zarówno z pogan, jak i Żydów. Członkowie tej wspólnoty napotykali na różne wyzwania, w tym społeczne odrzucenie i prześladowania. Właśnie w tym kontekście Paweł pisze list, aby duchowo wesprzeć i umocnić wiarę nowych konwertytów. Skupia się w liście na wielu aspektach życia chrześcijańskiego, w tym na potrzebie wytrwałości w obliczu przeciwności, znaczeniu pracy i uczciwego życia, a także na nadziei związanej z powrotem Chrystusa. List jest również odpowiedzią na konkretne pytania i problemy, z którymi borykała się wspólnota, jak np. los zmarłych przed powrotem Chrystusa. 1 List do Tesaloniczan ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia wczesnego chrześcijaństwa. Pokazuje on, jak prymitywna wspólnota radziła sobie z wyzwaniami, utrzymując przy tym nadzieję i wiarę w obliczu niepewności. Ponadto, list ten stanowi cenne źródło wiedzy o myśli teologicznej Pawła i jego podejściu do pastoralnej opieki nad młodymi wspólnotami.
Fragment z 1 Listu Tesaloniczan (5:1-1) koncentruje się na temacie powrotu Chrystusa, znanego jako Paruzja. Paweł używa metafory "dnia Pańskiego", która była dobrze znana w kulturze żydowskiej i chrześcijańskiej, odnosząc się do czasu, kiedy Bóg interweniuje w historię ludzkości w sposób decydujący i ostateczny.
1 Nie potrzeba wam, bracia, pisać o czasach i chwilach. 2 Sami bowiem dokładnie wiecie, że dzień Pański przyjdzie tak, jak złodziej w nocy.
Apostoł rozpoczyna dyskusję o powrocie Chrystusa od kwestii niepewności co do czasu tego wydarzenia. Stwierdza wyraźnie, że ani on, ani jego adresaci, nie są w stanie określić dokładnego momentu Paruzji. Ta niepewność ma głęboki teologiczny i praktyczny wymiar. Poprzez akcentowanie tej niepewności, Paweł podkreśla, że spekulacje na temat dokładnego momentu powrotu Chrystusa nie są kluczowe dla wiary chrześcijańskiej. Zamiast tego, centralne znaczenie ma sposób życia w oczekiwaniu na to wydarzenie. Porównanie dnia Pańskiego do złodzieja przychodzącego nocą jest mocnym obrazem, który miał szczególny rezonans w kulturze tamtych czasów. Noc jako niepewny czas, który ze swojego mroku może wynieść nieoczekiwane zdarzenie, była idealnym tłem dla tej metafory.
Złodziej przychodzący w nocy jest złowrogą niespodzianką, jego pojawienie się jest nieprzewidywalne i często wiąże się z nagłym zwrotem sytuacji. Paweł używa tej metafory, aby podkreślić, że powrót Chrystusa będzie zdarzeniem nagłym i zaskakującym, przed którym nie można się w pełni zabezpieczyć. Ta nieprzewidywalność ma na celu skłonić wiernych do ciągłej gotowości i czujności. Podobnie jak mieszkańcy domu, którzy muszą być przygotowani na niespodziewaną wizytę złodzieja, tak chrześcijanie powinni żyć w stanie stałej gotowości duchowej. Paweł wskazuje, że kluczowe nie jest to, kiedy dokładnie Chrystus powróci, ale to, jak wierni żyją swoim codziennym życiem w oczekiwaniu na ten moment. To przesłanie ma na celu zachęcić do życia w zgodzie z chrześcijańskimi wartościami każdego dnia, niezależnie od okoliczności. Apostoł, w tych początkowych wersetach, skutecznie otwiera scenę dla dalszej dyskusji na temat powrotu Chrystusa, jednocześnie ostrzegając przed nadmiernym skupianiem się na próbach ustalenia daty tego wydarzenia. Zamiast tego, podkreśla konieczność duchowej gotowości i czujności, które są kluczowe dla prawdziwego życia chrześcijańskiego. Ta perspektywa ma na celu przekształcenie oczekiwania na Paruzję w proces ciągłego duchowego wzrostu i przygotowania.
3 Kiedy bowiem będą mówić: «Pokój i bezpieczeństwo» - tak niespodzianie przyjdzie na nich zagłada, jak bóle na brzemienną, i nie ujdą. 4 Ale wy, bracia, nie jesteście w ciemnościach, aby ów dzień miał was zaskoczyć jak złodziej. 5 Wszyscy wy bowiem jesteście synami światłości i synami dnia. Nie jesteśmy synami nocy ani ciemności.
W wersetach 3-5, Paweł używa kontrastu między światłem a ciemnością do zilustrowania różnic w moralności i duchowej świadomości. Ten obraz symbolizuje dwie przeciwstawne drogi życia. "Ciemność" odnosi się do życia w niewiedzy, oddaleniu od Boga i braku zrozumienia Jego planów. Reprezentuje ona życie skupione na rzeczach doczesnych, bez świadomości ostatecznej rzeczywistości Bożej. "Światło", w odróżnieniu, symbolizuje życie w harmonii z Bożymi naukami, świadomość Bożej obecności i działania. Chrześcijanie jako "synowie światła", są wezwani do życia w jasności duchowej świadomości i moralnej prawości. Gdy mówią: 'Pokój i bezpieczeństwo', wtedy nagle spada na nich zagłada" (werset 3). Ten fragment podkreśla, że ci, którzy żyją w ciemności, będą zaskoczeni i nieprzygotowani na "dzień Pański".
W przeciwieństwie do tego, w wersetach 4 i 5 Paweł mówi, że chrześcijanie, jako "synowie światła i synowie dnia", nie są zaskoczeni tym dniem jak złodziejem. Stanowi to wezwanie do bycia czujnym i przygotowanym. Metafora światła i ciemności podkreśla potrzebę duchowej czujności i moralnej trzeźwości. Chrześcijanie są zachęcani do życia w stałej świadomości duchowej, co jest porównywane do bycia "synami dnia", czyli żyjącymi w świetle Bożej prawdy. Taki kontrast ma na celu nie tylko pokazanie różnicy w życiu przed i po przyjęciu Chrystusa, ale również służy jako przypomnienie, że życie chrześcijańskie wymaga ciągłego zaangażowania i świadomego wyboru drogi zgodnej z nauczaniem Jezusa. Paweł, w tych wersetach, wyraźnie rozróżnia między dwoma sposobami życia, ukazując konsekwencje zarówno dla tych, którzy pozostają w ciemności, jak i dla tych, którzy żyją w świetle. Dla chrześcijan, bycie "synami światła" oznacza nieustanną czujność i gotowość na powrót Chrystusa, życie w sposób, który odzwierciedla ich duchowe zrozumienie i zaangażowanie. To przesłanie jest aktualne i istotne oraz wzywa do ciągłej duchowej rozwagi i moralnej integralności.
6 Nie śpijmy przeto jak inni, ale czuwajmy i bądźmy trzeźwi! 7 Ci, którzy śpią, w nocy śpią, a którzy się upijają, w nocy są pijani. 8 My zaś, którzy do dnia należymy, bądźmy trzeźwi, odziani w pancerz wiary i miłości oraz hełm nadziei zbawienia.
Tu widzimy kontynuację wątku „czujności”, wezwanie wiernych do bycia "czujnymi i trzeźwymi". Czujność oznacza tutaj nieustanne duchowe ćwiczenia i uważne wyławianie znaków czasów, podczas gdy trzeźwość odnosi się do moralnej czystości i jasności umysłu. Paweł podkreśla, że chrześcijanie powinni unikać duchowego "uspokojenia" i "senności", które mogą prowadzić do moralnego relaksu i po prostu nieprzygotowania na powrót Chrystusa. Jest to wezwanie do aktywnego i świadomego życia duchowego. Te wersety zawierają mocne metafory militarne, których Paweł używa do opisania stopnia i skali duchowej gotowości. Mówi o "pancerzu wiary i miłości" oraz "hełmie nadziei zbawienia". Te obrazy mają silne konotacje obronne, sugerując, że wiara, miłość i nadzieja są jak ochronny pancerz dla chrześcijanina. "Pancerz wiary i miłości" symbolizuje ochronę przed zwątpieniem, cynizmem i niemoralnością, które mogą zaatakować wiernych. Wiara i miłość są przedstawiane jako elementy, które chronią serce i umysł przed negatywnymi wpływami. "Hełm nadziei zbawienia" podkreśla znaczenie nadziei jako ochrony dla umysłu. Nadzieja na zbawienie daje siłę do przezwyciężenia trudności i zachowania duchowego skupienia, nawet w obliczu trudnych wyzwań. Poprzez użycie tych metafor, Paweł podkreśla, że duchowa gotowość wymaga aktywnego zaangażowania i świadomego wyboru odpowiednich "duchowych zbroi" czyli… zabezpieczeń. Jest to wezwanie do aktywnego zaangażowania w życie wiary, gdzie każdy aspekt – wiara, miłość i nadzieja – odgrywa kluczową rolę w ochronie duchowej.
9 Ponieważ nie przeznaczył nas Bóg, abyśmy zasłużyli na gniew, ale na osiągnięcie zbawienia przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, 10 który za nas umarł, abyśmy, czy żywi, czy umarli, razem z Nim żyli. 11 Dlatego zachęcajcie się wzajemnie i budujcie jedni drugich, jak to zresztą czynicie.
Autor zaczyna od przypomnienia fundamentalnej prawdy chrześcijańskiej – Bóg nie przeznaczył ludzi do doświadczania Jego gniewu, ale do uzyskania zbawienia przez Jezusa Chrystusa. Ta deklaracja ma głębokie znaczenie teologiczne, podkreślając łaskę i miłosierdzie Boże jako fundament wiary. W kontekście dyskusji o "dniu Pańskim" i powrocie Chrystusa, Paweł przypomina, że ostatecznym celem Bożego działania jest zbawienie, a nie potępienie. Jest to zapewnienie, które ma na celu dodanie otuchy i nadziei wiernym. Apostoł podkreśla, że Chrystus umarł "za nas wszystkich", co wskazuje na uniwersalny zasięg zbawienia. Śmierć Chrystusa na krzyżu jest przedstawiona jako kluczowe wydarzenie, które oferuje zbawienie każdemu, kto w Niego wierzy. Stwierdzenie, że Chrystus umarł, aby ci, którzy umierają przed Jego powrotem, mogli żyć z Nim wiecznie, ma na celu pocieszenie tych, którzy martwią się o los zmarłych przed Paruzją. Paweł daje do zrozumienia, że śmierć nie jest końcem dla tych, którzy są w Chrystusie.
Apostoł zachęca do wzajemnego pocieszania się i wspierania co podkreśla wspólnotowy aspekt życia chrześcijańskiego. Ta wzajemna opieka i wsparcie są kluczowe dla duchowego wzrostu i wytrwałości. Pocieszanie się nawzajem w kontekście eschatologicznych nadziei i lęków ma szczególne znaczenie. Paweł podkreśla, że wspólnota wiernych powinna być miejscem, gdzie ludzie powinni znajdować nadzieję, otuchę i wzmacniać swoją wiarę w obliczu niepewności przyszłości. W tych wersetach Paweł przekazuje wiernym ważne przesłanie pełne nadziei i pocieszenia. Przypominając o przeznaczeniu ludzkości do zbawienia, a nie do Bożego gniewu, podkreśla on łaskę i miłosierdzie Boga. Ofiara Chrystusa jest przedstawiona jako klucz do wiecznego życia, nawet dla tych, którzy umierają przed Jego powrotem. Wreszcie, Paweł zachęca do wzajemnego wsparcia w społeczności, co jest nieodłącznym elementem życia wierzących i świadczy o głębokim zrozumieniu potrzeby wspólnoty i wzajemnego budowania się w wierze.
Fragment tego listu przypomina nam, że życie w oczekiwaniu na powrót Chrystusa powinno być życiem pełnym czujności, ale i życiem pełnym nadziei i optymizmu. Przez zachętę do trzeźwości i moralnej gotowości, równocześnie przypomina o Bożej obietnicy zbawienia i potrzebie kochania. W tej podróży nie jesteśmy sami – mamy wsparcie i pocieszenie naszej wspólnoty. W ten sposób, w oczekiwaniu na powrót Chrystusa, nasze życie staje się drogą wzajemnego wzrostu i głębszego zaangażowania w naszą wiarę. Niech nam wszystkim Bóg błogosławi w naszym mądrym oczekiwaniu. Amen.
Witold Augustyn